BEŞERİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

Türk Yüksek Öğretiminin amaçları çerçevesinde Türk dilinin yapısı ve gelişimi; Türk edebiyatının dönemleri, şahsiyetleri, eserleri ve özellikleri; Türk kültürü konularında bilgili; ulusal kültürün bilincinde ve evrensel kültürle barışık; yaratıcı düşünce sahibi; çalışma yöntem ve disiplini kazanmış; çözüm üretebilen elemanlar ve araştırmacılar yetiştirebilmektir. 

BİLGİLER

DERSLER

ARM 500 Türk Dili ve Edebiyatı Araştırma ve İnceleme Yöntemleri (3 0 3)

Türk dili ve edebiyatı araştırma ve inceleme yöntemleri ile ilgili temel kavram, ilke ve yaklaşımlar; araştırma problemini tanımlama, literatür tarama, amaç, önem, sayıtlı ve sınırlılıklar; araştırma model ve türleri, nitel ve nicel veri toplama; evren ve örneklem seçimi, uygun veri toplama aracının seçimi ve uyarlanması, veri toplama süreçleri, tablo ve grafik hazırlama, bulgu ve tartışma yazımı, sonuç ve öneriler geliştirme, rapor hazırlamada bazı ilkeler ve bilimsel araştırma etiği.

TDYL501 Osmanlı Türkçesi  (3 0 3)

Osmanlı Türkçesi, Türk Dilinin en uzun dönemlerinden birini ifade etmektedir. Bu yazı dilini öğrenmek, Türk dilinin ve Türk tarihinin çok uzun bir dönemini öğrenmek ve anlamakla eşdeğer bir anlama sahiptir. Bu düşünceyle Osmanlı Türkçesi ders içeriği Türkçenin genel yapısı, Osmanlı Türkçesiyle yazma, okuma, yazım kuralları, metin çalışmaları ve ödev çalışmalarıyla yazma ve okuma tekniğini geliştirmek asıl amaçtır. Ayrıca, metinler üzerinde çeşitli yazı türleri ve örneklerini inceleme, çözümleme, söz varlığı terimsel yönden gelişim değerlendirilmesi, Farsça ve Arapça kelime, gramatik yapı ve tanımlarıtanımlama, metinlerdeki şekil ve imla özellikleri ile önem arz etmektedir.

THES 580 Tez Semineri (3 0 3)

Edebiyatın değişik alanlarından (değişik ana bilim dallarına ait)  araştırma konularının (kitap, makale, bildiri çapında uygulamaların) tartışılması; öğrencilerin ilgi alanlarına göre, bir araştırma projesinin her aşamasının planlanıp gerçekleştirilerek tartışılması ve bir araştırma makalesi ya da bildirinin yazılması.

Alan Seçmeli Dersler:

TDEYL502 Tanzimattan Cumhuriyete Türk Şiiri I (3 0 3)

Tanzimat’la birlikte geleneksel Türk şiirinde köklü değişiklikler olmuştur. “Tanzimattan Cumhuriyete Türk Şiiri I” başlıklı bu derste Tanzimat’tan Cumhuriyete kadar olan süreç içerisinde Türk şiirinde şekil, tema ve akımlar bakımından ortaya çıkan değişiklikler belirlenen şiirler üzerinden incelenerek ne gibi değişmelerin olduğu tartışılacaktır.

TDEYL503  Tanzimattan Cumhuriyete Türk Şiiri II (3 0 3)

Bu derste Cumhuriyetin ilanından günümüze kadar uzanan süreçte, Türk şiirindeki değişimler ve gelişmeler çeşitli sanat ve ideolojik akımlar açısında değerlendirilerek, Türk şiirinin  Tanzimattan günümüze uzanan süreçte geçirdiği değişimler örnek metinler üzerinden

Türk dili ve edebiyatı açısından tartışılacaktır.

TDEYL504 Fikir Hareketleri ve Edebiyat (3 0 3)

Tanzimat’la başlayan süreç, Türk düşünce tarihi açısından önemlidir. Yönünü Batıya çeviren çoğu Osmanlı aydını Doğu ile Batı arasında ikilem yaşarken, Türk kültürü ve düşünüşü bu ikilem arasında kendine bir yol aramaktadır. Bu arayış, bir çok fikir akımının oluşmasına neden olmuştur. Tanzimat’tan günümüze gelen süreçte, oluşan bu fikir akımları Türk edebiyatını yakından etkilemiştir. Bu derste, Tanzimat’tan günümüze oluşan belli başlı fikir akımlarının Türk edebiyatı  üzerindeki etkileri tespit edilerek tartışılacaktır.

TDEYL505 Türk Basını ve Edebiyat (3 0 3)

Tanzimat’la başlayan süreçle gazete ve matbuatla tanışan Türk şair ve yazarları, matbuat ve gazetecilik alanında önemli çalışmalarda bulunmuştur. Yeni Türk Edebiyatının önemli kaynaklarından biri de gazete ve dergilerdir. Sayıları binleri bulan bu gazetelerin birçoğu dönemin edebiyat hareketlerini bünyesinde taşımaktadır. Bu derste, Türk basın tarihi içerisinde Türk edebiyatı açısından önemli yer tutan belli başlı gazeteler değerlendirilecektir.

TDEYL506 Karşılaştırmalı Edebiyat (3 0 3)

Dünya edebiyatını oluşturan edebi geleneklerde ortak temalara odaklanmak, bu gelenekleri dönemlere ve edebi türlere göre karşılaştırmak ve imge bilimi incelemeleri,  Karşılaştırmalı Edebiyat dersinin  amacını oluşturur.  Dersin işleniş şekli farklı dillerde yazılmış eserleri konu, düşünce ya da biçim bakımından incelemek, ortak, benzer ve farklı yanlarını tespit etmek, nedenleri üzerine yorumlar getirmek şeklinde olacaktır.

TDEYL507 Yeni Türk Edebiyatında Roman ve Hikâye I (3 0 3)

Tanzimat’la birlikte Türk edebiyatında yeni edebî tür olarak roman ve hikâye görülmeye başlar. Bu tür, Yeni Türk Edebiyatı alanında birikim yapan en önemli kaynak olmuştur. “Yeni Türk Edebiyatında Roman ve Hikâye I” başlıklı bu dersin kapsamı Tanzimat’tan Cumhuriyet dönemine kadar yazılmış roman ve hikâyelerin belli başlılarıdır. Bu roman ve hikâyelerin Türk edebiyatı içerisinde yeri ve önemi çeşitli kaynaklar vasıtasıyla tartışılıp değerlendirilecektir. 

TDEYL508 Yeni Türk Edebiyatında Roman ve Hikâye II (3 0 3)

 “Yeni Türk Edebiyatında Roman ve Hikâye II” başlıklı bu dersin devamı niteliğinde olan bu dersi kapsamı Cumhuriyet`in ilanından günümüze kadar yazılmış roman ve hikâyelerin belli başlılarıdır. Bu roman ve hikâyelerin Türk edebiyatı içerisinde yeri ve önemi çeşitli kaynaklar vasıtasıyla tartışılıp değerlendirilecektir.

TDEYL509 Türk Dili Tarihi  (3 0 3)

Bu derste, Türk dilinin tarihî gelişim ve değişim evreleri ele alınacak, Türk dilinin dönemlendirilmesi konusunda yerli ve yabancı Türkologlarca belirtilen görüşler tartışılacaktır. Altay dil teorisi üzerinde durulup Türkçeyle akrabalık ilişkisi olduğu düşünülen diğer diller arasında bağlar kurulacak. Türkçenin dönemlendirilmesinde esas alınan ses denklikleri ve biçim bilgisi özellikleri verilecek. Eski Türkçe, Orta Türkçe ve Batı Türkçesi devrelerinin dil özellikleri seçilen tarihî metinler üzerinde tanıtılacak, Kök Türk yazıtlarından itibaren Türk dilinin canlı birer vesikası olan sözlükler, gramer kitapları, ilmî ve edebî eseler işlenerek bunlar üzerinde araştırma veya yayın yapmış araştırmacılar hakkında bilgiler verilecek. Tarih boyunca Türkçenin yazımı ve Türk alfabeleri ele alınacak. Türklerin kültürü ve siyasi yaşamıyla dilleri arasındaki bağlar araştırılacak. Medeniyet ve kültür değişmelerinin Türk diline yansımaları örneklerle tartışılacak.

TDEYL510 Eski Türkçe Metin ve Dil İncelemeleri

Köktürk harfli metinler yalnız Türk dili ve edebiyatının değil aynı zamanda Türk kültürü ve tarihinin de temel kaynaklarıdır. Köktürk harfli metinler üzerinde yapılacak incelemelerde başta Orhun Türkçesinin fonetik, morfoloji, etimoloji, leksikografi ve sentaks yönlerinden kavratılması, daha sonra da Uygur harfli metinler üzerinde yapılacak incelemelerde bu dönem dilinin fonetik ve leksikografi bakımından Orhun Türkçesinden farklarının, ayrıca Uygur alfabesinin kavratılması amaçlanmaktadır.

TDEYL511 Eski Anadolu Türkçesi Metin ve Dil İncelemeleri

Oğuz Türkçesinin bir yazı dili olarak teşekkül etmesi ve Türkiye Türkçesinin inkişafının başlangıç dönemi olması bakımından Eski Anadolu Türkçesi araştırmaları büyük önem taşımaktadır. Bu dönem metinleri üzerinde yapılacak incelmelerle Eski Anadolu Türkçesinin teşekkülü, Türkiye Türkçesinin gelişimi, gramer ve ağız özelliklerinin kavratılması amaçlanmaktadır.

TDEYL512 Orta Türkçe Metin ve Dil İncelemeleri

XI. – XIII. yüzyılları içine alan Karahanlıca Türklerin İslamiyet’i kabul ettiği ve Türkçe ilk İslami eserlerin verildiği, Kur’an’ın ilk tercümesinin yapıldığı dönemdir. Arap harfli ilk metinler bu dönemde telif edilmiştir. Metin incelemleriyle XI. – XIII. yüzyıllar Türk dilinin gerek muhteva, gerekse alfabe ve leksikografi yönünden Orhun ve Uygur Türkçelerinden farkının, dönem eserlerinin, Arap ve Uygur harflerinin imla ilişkisinin kavratılması amaçlanmaktadır. XIII. yüzyıldan itibaren Moğol akınları nedeniyle yer değiştiren ve uzak coğrafyalara dağılan Türk boylarının ortak yazı dilleri de ilk kez ayrılmış; Harezm (XIV – XV. yy) ve Kıpçak (XIII – XVI. yy) Türkçeleri ortaya çıkmıştır. Harezm ve Kıpçak Türkçesi metinleri üzerinde yapılacak incelemelerle Harezm ve Kıpçak Türkçelerinin teşekkülleri, birbirleriyle ve Karahanlı Türkçesiyle ortaklıklarının - farklarının, ayrıca bu dönemlerde telif edilen eserler ve bunlarla ilgili temel bilgilerin kavratılması amaçlanmaktadır.

TDEYL513 Klasik Çağatayca Metin İncelemeleri

XV. XIX. yüzyılları kapsayan, Karahanlı ve Harezm Türkçelerinden sonra İslami dönem Türk yazı dilinin Doğu sahasında teşekkül eden üçüncü yazı dili Çağataycadır. Çağatayca dil özelliklerinin; Çağataycanın tarihi ve çağdaş Türk lehçeleriyle ilişkisinin, ortaklık ve farklarının eş ve art zamanlı metin incelemeleriyle kavratılması amaçlanmaktadır.

TDEYL514 Türk Halk Edebiyatı Metin İncelemeleri   (3 0 3)

Bu derste genel olarak halk edebiyatında yer alan metin türleri hakkında bilgi verildikten sonra  halk edebiyatı metin türlerinin tematik, yapısal ve işlevsel özellikleri incelenecektir.

TDEYL515 Halkbilimi Teori ve Yöntemleri  (3 0 3)

Bu derste, halkbiliminin kapsamı, konusu, yöntem ve temel ilkeleri, halkbiliminin temel kavramları, halkbiliminin tarihsel gelişimi ve kuramlar, halkbiliminin mahiyeti ve temel araştırma alanları, halkbiliminin alan araştırması yöntemleri ve halkbilimi kuramları bağlamında sözlü ve yazılı halk anlatıları üzerinde uygulama çalışmaları yapılacaktır.

TDEYL516 Türk Halk Felsefesi (3 0 3)

Bu derste, Türk kültür ve Türk tarihinin şekillenmesine zemin hazırlayan, halk felsefesinin kapsamı, konusu, yöntemi ve temel kavramlar, halk felsefesi ve diğer folklor türleri arasındaki bütüncül ilişki, halk felsefesinin tematik, yapısal, işlevsel ve epistemik özellikleri incelenecektir.

TDEYL 517  Âşık Tarzı Şiir Geleneği  (3 0 3) 

Bu derste, Türk kültür ve geleneğinin kökenleri ve Ozan-baksı’dan bu yana kahvehane merkezli olarak Âşık Edebiyatı’nın oluşumu, Karacaoğlan, Köroğlu, Âşık Ömer, Gevheri, Sümmani, Âşık Şenlik, Seyrani, vd. âşıkların seçilen eserlerinin tema, bağlam, yapı, işlev, dil ve anlatım tutumu bakımından detaylı olarak tahlil edilerek, Türk toplumunu son derece yakından ilgilendiren ve yoğun bir biçimde gündelik hayatıyla içiçe olan bu türlere ait eserler halkbilimsel olarak çözümlenecektir.

TDEYL 518 Tasavvuf ve Tarikatler  (3 0 3) 

Bu derste, İslâmda mistisizm araştırmalarının kapsamı, konusu, yöntemi ve temel ilkeleri, İslâmda mistisizmin kökenleri, mistisizmin ortaya çıkışı ve çeşitli gruplarla şekillenişinin edebiyat üzerindeki tesirleri ve kazandığı görünümleri ile birlikte Türk kültüründe ortaya çıkan mistik temelli gruplaşmaların meydana getirdikleri edebî eğilimler, Ahmet Yesevi, Sultan Veled, Yunus Emre, Kaygusuz Abdal, Nesimi, Esrefoğlu Rumî, Pir Sultan Abdal, Hatayî, Hacı Bayram gibi temsilcilerden seçilen şiirlerin stil, form ve tematik özellikleri başta olmak üzere bir çok husus  tahlil edilecektir.

TDEYL519 Metin Şerhi   (3 0 3)

 Bu derste, Eski Türk edebiyatına ait manzum ve mensur metinlerin açıklanması sırasında göz önünde bulundurulması gereken belli başlı hususlar hakkında teorik bilgi verildikten sonra, bulanda yapılan çalışmalar gözden geçirilecek ve bu bilgilerin ışığında, değişik dönemlere ait metinler üzerinde örnek şerh çalışmaları yapılacaktır.

TDEYL520 Eski Türk Edebiyatında Nazîre ve Nazîrecilik Geleneği (3 0 3)

Bu derste nazîre terimi özelliği, nazire geleneğinin başlangıcı ve gelişmesi ve nazîre mecmuaları hakkında bilgi verilecek;, ayrıca örnek nazire metinlerinin inceleme ve değerlendirilmesi yapılacaktır.

TDEYL 521 Divan Şiirinde Cereyanlar (3-3-6) 

Bu derste Divan şiirimizi etkileyen Sebk-i Hindi, Hakemî şiir tarzı, Türki-i Basit vb. Edebî cereyanlar hakkında öğrenciyi bilgilendirmektir. Bu amaca ulaşmak için, bu cereyanların Divan edebiyatındaki önemli temsilcilerinin şiirleri üzerinde tahlil çalışmaları yapılacaktır.

TDEYL 522 Divan Şiirinde Halk Kültürünün İzleri (3-3-6) 

Divan şairlerimiz, her ne kadar iyi eğitim görmüş zümreye hitap eden şiirler yazsalar da, içinde yaşadıkları toplumun değerleriyle, örf ve adetleriyle, kültürüyle yatişmişlerdir. Bu sebeple şiirlerinde halk kültürünün izlerinin bulunması doğaldır. Yapılan şiir tahlili ve şerhleri, bu izlerin Divan şiirimizde sanılandan daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Bu dersin amacı da, Divan şiirindeki Halk Kültürü izlerini, mukayeseli örneklerle ortaya koymak ve öğrenciyi bu konuda bilgi sahibi yapmak.

TDEYL 523 Türkçe Öğretim Programları   (3-3-6) 

Özelde Türkçe dersi öğretim programları genelde ise öğretim, eğitim ve ders  programlarının  dayandığı temellerin kavratılması. Programların oluşumunda yer alan öğrenme yaklaşımlarının amaç – sebep  ve sonuç ilişkilerinin kavratılması.   

TDEYL524 Türkçe Öğretiminde Metin Oluşturma  (3-3-6) 

Türkçe öğretiminde yer alacak metinlerin seçilmesinde  veya  oluşturulmasında göz önünde bulundurulması gereken yöntem,  teknik ve kuralların kavratılması. Öğrencini akademik gelişiminde rol oynayan metinlerin seçiminde dikkate alınması gereken özelliklerin incelenmesi.    

TDEYL 525   Türk Eğitim Tarihi (3 0 3)

Köklü bir geçmişe sahip olan Türk eğitim sistemi, özellikle II. Meşrutiyetten sonra köklü değişikliklere uğramıştır. Türk eğitim tarihi açısından önemli yere sahip olan bir takım tartışmalar ve tespitler çeşitli kaynaklar vasıtasıyla incelenecek ve Türk Eğitim tarihinin dünü ve bugünü tartışılacaktır.