Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ), Eğitim fakültesi Özel Eğitim Öğretmenliği Bölümü Öğretim Görevlisi Yılmaz Avcu, 21 Mart Dünya Down Sendromu farkındalık günü dolayısıyla, açıklama ve Down Sendromlu bireyler hakkında bilgilendirmede bulundu.

Avcu açıklamasında, 21 Mart’ın; Birleşmiş Milletler tarafından resmileştirilmiş özel bir gün olarak Dünya Down Sendromu günü olarak kabul edildiğini, bundan dolayı da 21 Mart’ın, tüm Dünyada çeşitli etkinlikler ile hatırlandığı Dünya Down Sendromu farkındalık günü olarak kabul edildiğini söyledi. Down Sendromu hakkında toplumsal farkındalık yaratmak, Down sendromlu bireylerin ayrımcılık ve önyargıya maruz kalmasını önlemek, erken ve sürekli eğitimin önemine dikkat çekmeknin amaçandığını ifade eden Avcu, “Peki Down Sendromu hakkında ne kadar bilgiye sahibiz?” diyerek şunları söyledi;
Down Sendromu Nedir?
Down sendromu, genetik bir farklılık, bir kromozom anomalisidir. En basit anlatımı ile sıradan bir insan vücudunda bulunan kromozom sayısı 46 iken Down sendromlu bireylerde bu sayı üç adet 21 kromozom olması nedeniyle 47 olmaktadır. Down sendromu tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır. (Bu farklılıktan dolayı da farkındalık günü olarak 21 Mart günü olarak seçilmiştir). Hücre bölünmesi sırasında yanlış bölünme sonucu 21. kromozom çiftinde fazladan bir kromozom yer alması ile meydana gelmektedir.
47 Kromozom Nasıl Olur?
İnsan vücudunu oluşturan kromozomların 23 tanesi anneden, 23 tanesi ise babadan gelmektedir. Down sendromunda 21. kromozom 2 değil 3 adet olmaktadır (Bu sebepten dolayı Down sendromu Trisomy 21 diye de bilinmektedir). Bunun sonucu olarak toplam kromozom sayısı 46 değil 47 olmaktadır. Halk arasında söylendiği gibi +1 kromozom farkı.
Değişik Tipleri Var Mı?
Üç tip Down sendromu vardır. Bunlar; Trisomy 21, Translokasyon, Mozaik.
Hamilelik Döneminde Down Sendromu Teşhisi Nasıl Yapılır?
Gebelik döneminde yapılacak üçlü tarama testi, ikili tarama testi, ultrasonografi ve diğer testler sayesinde down sendromu teşhis edilebilir. Ayrıca, Amniyosentez ve CVS (küçük miktarlarda koryonik villus alma işlemidir) ile kesin teşhis yapılır. Rahatsızlığın saptanması halinde konu hakkında aileye bilgi verilmektedir.

Down Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Öncelikle hepimizin hemen fark ettiği kendine özel yüz görünümü ile belirgindir. Tabi ki yüz görümü belirti için yeterli değildir. Down sendromunu diğer belirtiler bu rahatsızlığı tespit etmeye yardımcı olacaktır.
Avuç içi çizgileri tektir.
Boyları daha kısadır.
Badem şeklinde göz yapısının sahiptirler.
Palebral (göz kapağı) yarık olması.
Basık ve kemerli burun yapısına sahiptirler.
Serçe parmaklarının daha döngülüdür (içe dönük, esnek). Karın yapıları gevşek ve daha bombelidir.
Düşük kas kontrolü olması nedeniyle, bebeklerin başlarını tutamaması ve yürüme zorlukları çekebiliyorlar.
Ayak başparmakları ve yanındaki parmak arasında büyük boşluklara sahip olabiliyorlar.
Bunların yanında, sarkık dil yapısı da olması halinde Down sendromu düşünülmelidir. Bu belirtilerin hepsi bir arada olması durumunda uzman bir kişiden yardım alınabilir.

Down Sendromu Bulunan Çocukların Zekâ Gelişimleri Nasıldır?
Down sendromlu olarak dünyaya gelmiş bir bebeğin ilk başta gelişimi normal gelişim gösteren akranları gibi gözükse de ilerleyen yaşlarında sıkıntılar meydana gelecektir. Çocuklarda olan öğrenme güçlüğü ancak bir yaşından sonra kendini belli farklılıklarla belli etmeye başlamaktadır. Bu çocuklar cümle kurmaya 2-3 yaşında başlayabilir. Bu yüzden özel eğitim almaları gerekir. Bundan dolayı da bu çocukların erken dönemde eğitim almalarının yanında yoğun ve sistematik bir biçimde eğitime tabi tutulmaları zekâ düzeylerinde ve becerilerinde gelişmelere katkı sağlayacaktır. Böylelikle yaşam seviyeleri artarak, topluma adapte olmaları daha hızlı gerçekleşip normal bir yaşam sürecek seviyeye geleceklerdir.
Down Sendromu Olan Çocuğum İleride Neler Yapabilir?
Günümüzde bu çocukların başarılar elde ettiğini ve kendi kendine yeterli düzeye geldiğini gelebildiğini hepimiz duymuşuzdur.
Bu bireyler başarılı bir şekilde lise, bunun yanında üniversite bitirebilmektedirler. Hatta ikinci bir dil bile öğrenebilmektedirler. Her hangi bir iş gücünde çalışabilmekte, bağımsız veya yarı bağımsız hayatlar sürebilmektedirler. Bu yüzden Down sendromlu bir çocuğumuz olduğu zaman bundan dolayı hayallerimize sınır koymamalıyız. Biz hayallerimize sınır koyduğumuz zaman aslında Down sendromlu çocuğumuza sınır koymuş ve kendisini kısıtlamış oluyoruz. Bundan dolaysıda Down sendromlu çocuğumuzu doğru değerlendirerek ayakları yere basan, gerçekçi gelecek planları yapmanın her çocuğun mutluluğunun anahtarı olduğu gibi bu durumun Down sendromlu çocuklarda da geçerli olduğunu unutmamalıyız.