Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Rektör Yardımcısı ve Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Doç. Dr. Mehmet Zeki Avcı, yetkililer, niyetli ve kararlı olmadıkça trafik kazalarının önüne geçilemeyeceğini kaydederek, trafikte can ve mal kayıplarının hangi uygulamalarla önlenmesinin planlandığının açıklanmasını istedi.

Avcı yapmış olduğu açıklamasında, trafik konusunda değerlendirmede bulunan ve bazı talepleri dile getirirken, şunları kaydetti:

“İnsan hayatının trafik kazalarıyla tehdit ve yok edilmesi herkesi olumsuz etkiliyor. Vatandaşların can ve mal güvenliğini korumak devletin ve hükümetlerin asli görevidir ama trafikte bu başarılamıyor. Son yıllarda kayıtlara geçen kaza sayısı 4 bin. Bin yaralanma, 30 ölüm söz konusu.”

Ülkede trafik güvenliğinin sağlanamamasının nedeninin bilgisizlik, tecrübesizlik ya da maddi imkansızlık olmadığını kaydeden Avcı,  “Maddi destek Türkiye Cumhuriyeti’nden, yasal düzenleme desteği Avrupa Birliği’nden geliyor. Kazaları ve ölümleri önlemek için yapılması gerekenleri aslında herkes bir düzeye kadar biliyor. Başarısızlığın asıl nedeni, ilgili ve yetkililerin trafik kazalarının önlenmesi için gerekli niyet ve kararlılığı göstermemesi veya gösterememesi” dedi.

“Kararlar hayata geçirilmiyor, geçirilmek istenmiyor, engelleniyor”

“Herkeste, her makamda niyet ve kararlılık olsaydı, dünya örneklerini bu ülkede kolayca uygular, insan hayatına verilen değeri gösterebilirdik” diyen Mehmet Zeki Avcı, şunları da söyledi:

“Türkiye Cumhuriyeti trafik kazalarına karşı sistem değişikliklerini başarılı şekilde uygulayabiliyor. Avrupa Birliği, KKTC’de 10 yıldan beri çalışmalar yapıyor ancak sonuçlarını engelleyenler/ öteleyenler daha başarılı. Derneğimizin de müdahil olduğu birçok toplantı kararlarının hayata geçirilmediğini/ geçirilmek istenmediğini/engellendiğini en iyi bilenlerdeniz. Ve, zaman kaybetmenin, kaybedilecek canlarla orantılı olmasından korkuyoruz.”

“Bakanlar Kurulu’ndan geçen 4 tüzüklerle ilgili hiçbir çalışma yok”

 “Trafikte halen toplumsal değil, bireysel değerler ön planda tutuluyor ve karşımıza bugünkü tabloyu çıkarıyor” diyen, trafikte ivedi olarak yapılması gerekenler olduğunu vurgulayan Mehmet Zeki Avcı şunları aktardı:

“Avrupa Birliği çalışmalarıyla düzenlenen 4 tüzük var: Sürüş Eğitim İzni ve Sürüş Ehliyetleri Sağlık Tüzüğü; Ehliyet, Sınav ve Sürüş Ehliyet Müfettişleri ile ilgili Usul ve Kurallar Tüzüğü;  Şoför Okulları ve Eğitmenleri ile İlgili Esas ve Kıstasları Düzenleme Tüzüğü; 1974 Motorlu Araçlar ve Yol Trafik Tüzüğü. Bu tüzükler, Mayıs 2017’de Bakanlar Kurulu’ndan geçti. 2019’da yürürlüğe girilmesine kararı verildi. 5 ay geçtiği halde bu konuda hiçbir çalışma yapılmadı. 19 ay sonra ‘süre yetmedi’ denilerek ertelenmek istenirse bu da tamamen bir KKTC klasiği olacak.”

“Araçların gözle muayenesi devlet ciddiyetiyle bağdaşmıyor”

Toplu taşımacılık, yük ve eşya taşımacılığı, tehlikeli madde taşımacılığı, araç muayenesi ile ilgili Avrupa Birliği ile ortak çalışmalar olduğunu ancak bunların ileriye götürülemediğini söyleyen Avcı, şunları da kaydetti:

“Hala, KKTC’de otobüs ve kamyonlar için teknik muayene aletleri yok. Lefkoşa dışında salon araç muayene aletleri de yok. Gözle araç muayenesi yapmak devlet ciddiyetiyle bağdaşmıyor.”

“Ehliyet sınavları yazılıya çevrilmiyor. Şoför okullarının eğitimleri düzenlenmiyor”

Trafik ve Ulaştırma Hizmetleri Komisyonu’nda alınan birçok kararın uygulamaya girmesinin engellendiği de söyleyen Avcı, şunları kaydetti:

“Yük kamyonları için kantar, kamyon ve otobüsler için takometre alımı kararları uygulanmadı. Sürücülere uyuşturucu testi yapılması konusu nedense düzenlenmiyor.

2013’de alınan ‘anayollarda polis devriyesi kurulması’ kararı uygulanmıyor. Ehliyet sınavları yazılıya çevrilmiyor. Şoför okullarının eğitimleri hala düzenlenmedi. Denetimleri yapılmıyor. Bakanlar Kurulu kararıyla ehliyet sınavında kullanılması emredilen ‘KKTC Karayolları Trafik Kuralları Kitabı’ sınavda da derslerde kullanılmadı, bunun yerine devlet denetiminden uzak basılan kitapçıkların kullanılmasına göz yumuluyor.”

“Kaçak tali yolların kapatılması hep öteleniyor”

KKTC’deki araç kullanma yaş sınırının dünya standardı dışında olduğunu söyleyen, “Araç kategorilerimiz de dünya standardı dışındadır ve ivedi olarak düzenlenmelidir” diyen Avcı, şöyle devam etti:

“22 yolcu koltuğu olan araçla veya kamyonetle sınava girenlere ertesi gün 50 kişilik otobüs, ağır kamyon ve dolu tır sürme hakkı veriliyor.  Avrupa da profesyonel sürücüler 5 yılda bir sağlık kontrolünden geçirilirken bizde kontrol 60 yaşına gelince isteniyor. Avrupa’da salon araç sürücüleri 10 yılda bir sağlık kontrolünden geçerken bizde yapılmıyor.

Sağlık kontrolü olmayan 80 yaşındaki kişiler araç sürüyor. Bu uygulamalar devlet ciddiyetiyle bağdaşmıyor. Yollarda tehlike oluşturabilen reklam tabelalarıyla ilgili düzenlemeler yapılmıyor. Kaçak tali yolların kapatılması hep öteleniyor. Viraj üzerine araç giriş- çıkışları veriliyor. Yol çizgilerinin yenilenmesi ihmal ediliyor. 2012’de yürürlüğe giren ve AB standartlarında düzenlenen ‘Emniyet Kemeri Yasası’ uygulanmıyor/uygulatılmıyor. TC tarafından finanse edilen yeni yolların yapımı KKTC hükümetlerinin istimlak sorunlarını çözmemesi nedeniyle 4 yıldan beridir bekletiliyor. Trafikte en üst düzey yetkili olması gereken Trafik ve Ulaştırma Hizmetleri Komisyonu yasaya göre, ayda bir defa toplanması gerekirken yılda 3-4 kez toplanıyor.”

“Trafik Dairesi, kazaların önlenmesi, güvenli trafik oluşumuyla ilgili çalışma yapmadı veya yapamadı”

Trafik sistemlerini tek dairede toplayabilmek, sorunlara tek elden ivedi olarak çözmek için geçtiğimiz yıl Trafik Dairesi kurulduğunu anımsatan, “Daire, kazaların önlenmesi, güvenli trafik oluşumuyla ilgili çalışma yapmadı veya yapamadı” diyen Avcı, şunları söyledi:

“Kadrolar oluşturulmadı. Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde AB normlarında çalışmalara katılan, katkı koyanlar dairede değerlendirilmedi. Trafik Dairesi’nin sorunların çözümünde anahtar olması, yasaları güncellemesi, trafikle ilgili görevlerin zamanında ve doğru yapıldığını denetlemesi gerekiyordu. Bu konulara hiç girmedi. Ehliyet sistemini düzeltme en önemli ve köklü adım olduğu halde bununla ilgili değişim yapılmadı. Bu konuda Avrupa Birliği uzmanlarıyla birebir çalışmış personel üst düzeyde değerlendirilmedi. KKTC – Avrupa Birliği Yol Güvenliği Komisyonu toplantıları ve sonuçları beklemeye alındı.”

“Komite, noktasal çözümlerden önce sistem için uğraş verdiğini açıkladı ama insanlar noktasal olaylarda hayatını kaybediyor”

Söz konusu alanlardaki açığı kapatıyor görünebilmek için 2017’de Cumhuriyet Meclisi’nde Trafik Komitesi kurulduğunu söyleyen Avcı, “Komite, noktasal çözümlerden önce sistemin oluşması için uğraş verdiğini açıkladı. Halbuki insanlarımız hayatını noktasal olaylarda kaybediyor. Sistem zaten var ama çalıştırılmıyor. Ülkede hem Trafik Dairesi hem de Trafik Komitesi olması bir yanlışı gösteriyor” dedi.

“Tüm ölümlü kazalarda payları bulunduğunun bilincini hissetsinler”

 “Yukarıda açıkladığımız ivedi olarak yapılması gerekenler tarafımızdan Trafik Dairesi’ne ve Meclis Komitesi’ne sunuldu. Trafiğimiz ve yol güvenliğimizin üst düzeye çıkarılmasında siyasi makam ve bürokratların doğrudan etkisi var. Trafik Dairesi kurulduğuna, Cumhuriyet Meclisimiz ilgili komitesiyle olaya el koyduğuna göre, tüm ölümlü kazalarda payları bulunduğunun bilincini de hissetmelidirler. Cumhuriyet Meclisi açılırken, Trafik Dairesi, Meclis’teki Trafik Komitesi organize olurken trafikte can ve mal kayıplarının hangi uygulamalarıyla önlemeyi planladıklarını takvimli olarak kamuoyuna açıklamaları gerek. Niyet ve kararlılıklarını bu yöntemle gösterebilirler.”